Southern Mongolian Human Rights Information CenterSouthern Mongolian Human Rights Information Center
HomeAbout UsCampaignsSouthern Mongolian WatchChineseJapaneseNewsLInksContact Us
<Butsah>
 

 

 

Монголын зохиолч гэрийн хорионд орлоо

Чөлөөт Ази Радио
5 сарын 6, 2008
Washington DC. USA

Монголын авьяаслаг зохиолч 20 хоногийн турш шоронд хоригдсоны дараагаар суллагдсан боловч одоо гэрийн хорионд хатуу чанд хяналтын дор хоригдож байна. Түүний гэрийг мөн нэгжсэн байна. Гадаадад амьдрагч тус улсын иргэд хэлэхдээ Хятад нь үндэсний цөөнхийн бүлгүүдийг Олимпийн тоглолт болохоос өмнө шалган, тоглолтын үеэр ямар нэгэн салан тусгаарлах үзлийн тэмцлээс болгоомжилж байна.

Хонг Конг -- Өвөр Монгол дахь Хятадын эрх баригчид Монголын нэртэй зохиолчийг гэрийн хорионд байлгаж байгаа бөгөөд гадаадад амьдрагч тус улсын иргэд үзэхдээ Бээжингийн Олимпийн тоглолтоос өмнө элдэв салан тусгаарлах тэмцлийг таслан зогсоох үйл ажиллагааны нэг хэсэг хэмээн үзэж байна.

Эрх баригчид сэтгүүлч, вэб сайтын эрхлэгч Наранбилигийг хорь хоногийн турш хорьж байцаасны эцэст 4 сарын 12-нд сулласан байна. Мөн цагдаа нар түүний гэрт нэгжлэг хийн, компьютер, тэмдэглэлийн дэвтрүүд болон паспортыг нь хураан авчээ. 

Нью Ёоркод төвтэй Өвөр Монголын Хүний Эрхийн Мэдээллийн Өртөө мэдээлсэнээр монгол хэл дээр эрхлэн гардаг байсан сэтгүүлийн эрхлэгч Наранбилиг одоо Өвөр Монголын нийслэл Хөххот дахь гэртээ хатуу чанга хяналтын дор хоригдож байна. Тус байгууллагын хэлсэнээр хэрэв Наранбилиг ямар нэгэн шилжилт хөдөлгөөн хийх хэрэгтэй бол заавал эрх баригчдад мэдээлэх ёстой гэнэ.

АНУ-д суурьшигч Монголын тэрс үзэлтэн Ши Найман (Монгол нэр нь Шобшуудын Тэмцэлт) хэлэхдээ 2008 оны эхээс эхлэн Хятадын эрх баригчид хүн амынх нь дөнгөж 12 хувь нь уугуул монголчууд болох Өвөр Монголын нутаг дэвсгэр дэх хяналт шалгалтаа чангатгаж байгаа тухай хэллээ. “Хятадын Улс төрийн товчооны ахмад гишүүдийн нэг Жоу Ёнкан хэлэхдээ Олимпийн тоглолтын өмнө хатуухан цохилт өгөх кампанит ажил авч хэрэгжүүлэх тухай мэдэгдсэн” хэмээн Наранбилигтэй хамт 1980-аад онд Хөххотын их сургуульд хамт суралцаж байсан Ши хэлж байна. Тэрбээр цааш нь хэлэхдээ “ялангуяа үндэсний цөөнхийн бүлэг доторх салан тусгаарлагчдыг онилж байгаа. Бид магадгүй салан тусгаарлагчид хэмээн нэрлэгдэж болох юм. Өвөр Монголын эрх баригчид ч тэдний захирамжаар хөдлөх нь ойлгомжтой” хэмээн АНУ руу зугтан, тэндээ 1997 онд Өвөр Монголын тусгаар тогтнолын төлөөх Өвөр Монголын Ардын Намыг байгуулсан Ши ярьж байна. Тэрбээр мөн 1980-аад онд нам байгуулах тухай Хөххотод оюутан байсан Наранбилиг, Ван Манлай, Хадаа нартай ярилцаж байжээ.

Тэмцэгч цочирдсонгүй

Нью Ёорк хотод оршин суугч, тэмцэгч Лю Кин нь Наранбилигийн баривчилгааны тухай сонсохдоо гайхаагүй бөгөөд Олимпийн наадмын өмнө Бээжингийн эрх баригчид ямар нэгэн тогтвортой бус зүйлсүүдийг эрхшээлдээ байлгах гэсэн санаархлыг мэдэж байлаа. “Өвөр Монголд цөөнхийн асуудлууд байдаг боловч тэр нь Төвд болон Шинжаан шиг ноцтой биш. Хятадын эрх баригчид Өвөр Монголын салан тусгаарлагчдыг үргэлж цагдсаар ирсэн. Миний бодлоор засгийн газар одоо үндэсний цөөнх зэрэг бүх л газарт хараа хяналтаа чангатгаж байна” хэмээн тэрбээр хэлж байна.

Хятадын аюулгүй ажиллагаа нь 3 сарын 14-нд Төвдийн нийслэл Лхаст болсон үймээн зэрэг Төвдийн хүн ам ихээр суурьшсан газруудад төвлөрөөд байгаа боловч хэдэн  сая лалын шашинт Уйгуруудын нутаг болох баруун умард Шинжаан зэрэг засгийн газрын эсрэг үйл ажиллагаа явуулж болзошгүй газруудад ч анхаарлаа хандуулж байна.

Наранбилиг нь монгол хэл дээр гардаг байсан, монголчуудын гэр бүл, эрүүл мэндийн талаар голчлон бичдэг Голомт сэтгүүлийг 2005-2006 онуудад эрхлэн гаргаж байсан боловч тавхан дугаар гарсаны дараагаар эрх мэдэлтнүүд хаасан байна.

Шоронд хоригдсон тэрс үзэлтэн

Магадгүй хамгийн цуутай Өвөр Монголын тэрс үзэлтэн нь Монгол судлалын номын дэлгүүрийн эзэн байсан Хадаа бөгөөд Өмнөд Монголын Ардчилсан Эвсэл хэмээх сөрөг хүчинтэй хамтран тагнуул хийх, салан тусгаарлах үйл ажиллагаа явуулсан хэргээр 15 жилийн ял сонсоод байгаа. Хадаа 1992 онд Тэгшээтэй хамтран хожим Өмнөд Монголын Ардчилсан Эвсэл (ӨМАЭ) хэмээн нэрлэгдсэн байгууллагыг байгуулж байсан юм. ӨМАЭ нь хожмоо үйл ажиллагааныхаа үндсэн зорилтыг “Хан үндэстний колоныг эсэргүүцэх, Өвөр Монголд эрх чөлөө, ардчилал, өөрөө захирах ёсыг тогтоох” хэмээн тодорхойлсон байна.

Хадаа Чифэн шоронд арванхоёр дахь жилдээ хоригдож байна. Хүний эрхийн төлөө тэмцэгч хэлэхдээ Хадаа нь шоронд тамлуулж, эрүүл мэнд нь доройтсон байна. “Хадаа нь байнга дарамтлуулж, эрүүдүүлэхээс гадна сахилгын арга хэмжээ авахуулсаар байна. Түүнд бусад хоригдлуудтай адил наад захын эрх чөлөөг эдлүүлэхгүй байгаагаас гадна эмнэлгийн тусламж авах болон гэр бүлтэйгээ уулзах эрхгүй байгаа юм” хэмээн Нью Ёорк хотод төвтэй хүний эрхийн төлөө тэмцэгч өгүүлж байна.

Ши Шаны мандаринаар мэдээлсэнийг орчуулсан www.mongolmedee.net

 

<Butsah>

 

 
From Yeke-juu League to Ordos Municipality: settler colonialism and alter/native urbanization in Inner Mongolia

Close to Eden (Urga): France, Soviet Union, directed by Nikita Mikhilkov

Beyond Great WallsBeyond Great Walls: Environment, Identity, and Development on the Chinese Grasslands of Inner Mongolia

The Mongols at China's EdgeThe Mongols at China's Edge: History and the Politics of National Unity

China's Pastoral RegionChina's Pastoral Region: Sheep and Wool, Minority Nationalities, Rangeland Degradation and Sustainable Development

Changing Inner MongoliaChanging Inner Mongolia: Pastoral Mongolian Society and the Chinese State (Oxford Studies in Social and Cultural Anthropology)

Grasslands and Grassland Science in Northern ChinaGrasslands and Grassland Science in Northern China: A Report of the Committee on Scholarly Communication With the People's Republic of China

The Ordos Plateau of ChinaThe Ordos Plateau of China: An Endangered Environment (Unu Studies on Critical Environmental Regions)
 ©2002 SMHRIC. All rights reserved. Home | About Us | Campaigns | Southern Mongolian Watch | News | Links | Contact Us